Azken artikuluak

Joxe Miel (Joxemiel) Iztueta Kortaxarena (1926-1993) euskal bertsolari ospetsua izan zen, bereziki bere bertsoetan erakusten zituen umoreagatik eta sentikortasunagatik. Lazkao Txiki ezizenez zen ezaguna, Lazkaon jaioa zelako,Abaliñe baserrian eta gizon txikia izateagatik. Gazte-gaztetatik piztu zitzaion bertsoekiko zaletasuna, 1942 urtean egin zuen lehen bertso-emanaldi publikoa. Geroztik bertso-saio ugaritan parte hartu zuen […]

Hemen, PDF formatuan, Euskal Herriko mapa politiko mutu bat duzu, herrialdeak eta hiriburuka markatzeko. Loturiko artikuluak Euskal Herriko lurmuturrak  Euskal Herriko lurmuturren zerrenda Galea lurmuturra, Getxon Billano lurmuturra, Gorlizen Matxitxako lurmuturra, Bermeon Ogoño lurmuturra, Elantxoben Santa Katalina lurmuturra, Lekeition San Anton lurmuturra, Getarian Monpas lurmuturra, Donostian… Euskal Herriko ibaiak: mapa […]

Karratu txikienen erregresio-zuzena bi aldagai estatistiko, aldagai independente eta azaltzailetzat eta aldagai dependente edo azaldutzat harturik hurrenez hurren, lotzen dituen zuzen bat da, karratu txikienen metodoaren bitartez estimatzen dena. Adibidez, 20 urteko mutil-lagin baten altuerei eta pisuei dagozkien datuetatik abiaturik, karratu txikienen erregresio-zuzenak altuera bakoitzeko pisu bat estimatu edo aurresaten […]

Ozeano Atlantikoak eta Ozeano Bareak Hornos lurmuturrean egiten dute bat. Lurmutur horretatik hegoaldera Drake pasaia hedatzen da, nondo ozeano batetik bestera igarotzen den. Drake lurmuturretik iparraldera dagoen Magallaes itsasartetik ere igaro daiteke itsaso batetik bestera; halaber, Panamako kanala, Ertamerikan, bi ozeanoen arteko pasabide artifiziala da. Loturiko artikuluak Luteranismoa eta luteranoakLuteranismoa […]

Eli Gallastegi, izen osoz Elias Gallastegi Uriarte eta Gudari ezizenez ezaguna (Bilbo, 1892 - Donibane Lohizune, 1974) euskal politikari abertzalea izan zen. Gazte-gaztetatik artikulu ugari idatzi zituen euskal abertzaletasunaren alde. 1919 urtean Euzko Gaztediko presidentea izendatu zuten. Hortik gutxira, Eli Gallastegik berak eta Euzko Gaztedi taldeak berak erakusten duen jarrera […]

Deun-ixendegi euzkotarra Sabin Aranak eta Luis Eleizaldek osatu zuten euskal ponte-izenen bilduma izan zen, guztira 960 ponte-izen biltzen dituena. 1910 urtean argitaratu zen eta Sabin Aranak 1897 urtean argitaratutako Egutegi Bizkaitarra bildumako izen asko biltzen ditu. Euskara garbiko ponte-izenak zabaltzea izan zen lanaren helburua. garai hartan euskaldunen artean guztiz zabalduta […]

Robert Owen (Newtown, 1771- Newtown, 1858) galestar enpresaburua eta ekintzaile sozialista izan zen. Sozialismo utopikoaren eta koooperatiba-mugimenduaren aitzindaritzat hartzen da. Ehungile baten ikasel gisa hasi zen gazte-gaztetatik; geroqago, ehungintza-lantoki bat zuzentzera heldu zen, non berrikuntza ugari eraman zituen aurrera, langileen lan-baldintzak hobetuz. 1825ean Amerikako Estatu Batuetara heldu zen, eta han […]

Kolinealitate anizkoitza, kolinealtasun anizkoitza edo multikolinealitatea erregresio-ereduak estimatzean agertu ohi den egoera problematikoa da, aldagai azaltzaileen arteko korrelazio handia denean sortzen dena. Bi motako kolinealitate anizkoitz daude: kolinealitate anizkoitz zehatza edo erabatekoa, aldagai azaltzaileen artean korrelazioa perfektua denean, ereduaren parametroen estimazioa guztiz eragozten duena, eta kolinealitate anizkoitz nabarmena edo altua, […]

Alferraren eta mozkorraren aitzaki faltsuak, alferraren nekea eta mozkorraren egarria, parean jartzen dituen atsotitza. Loturiko artikuluak ahuntzak beti larreraPertsona bakoitzak, ahuntzak bezalaxe, berezkoa duen modu horretan jokatzeko joera duela adierazteko. Aldaerak ahuntzak beti basora alferra beti lantsualferra beti lantsu: alferrak aitzakia gisa lan asko duela esan ohi duela adierazteko. Aldaerak […]

Apustua oinarri duen euskal kulturako arlo nagusia jokoa eta norgehiagoka dira, eta bereziki herri kirolak. Loturiko artikuluak Inauteriak Euskal HerrianEuskal Herrian, inauteriak neguan zehar herri eta hirietan ospatzen diren jai-zikloen multzoa dira, bereizgarri nagusi mozorrotzea eta dibertdimendua dituena. Europan antzinatik ospatu diren eta egun ere ospatzen diren… Euskal Herriko lurmuturrak  […]

Ekonomian, lan-okupazio edo okupazio laboral terminoak bi adiera ditu: pertsona batek lan-okupazioa une jakin batean aritzen den lanpostua edo horri dagokion sektore ekonomikoa da (adibidez, Enekoren okupazioa hezkuntza da). Ez da nahastu lanbidearekin behar. sektore ekonomiko baten edo ekonomia osoaren lan-okupazioa sektore horretan edo ekonomia osoan lanean ari diren pertsonen […]

Korespondentzia-analisi kanonikoa korrespondentzia analisiaren zabalkuntza kanonikoa da, non aldagai kualitatiboak biltzen dituen kontingentzia-taula aldagai haien aurresaleak biltzen dituen beste taula bat gaineratzen den, aldagai kualitatibo nahiz kuantitatiboekin, aldagai kualitatiboen konbinazioak aldagai aurresaleen konbinazioen lotura egokiena edo kanonikoa bilatzeko. Esan liteke, labur, korrespondentzia-analisi kanonikoak korrespondentzia-analisia eta errrgresioa bateratzen dituela. Bereziki ekologian […]

Korrespondentzia-analisia kontingentzia-taula bateko kategoriak eta hartan biltzen diren elementu edo indibiduoak diagrama kartesiar batean irudikatzen dituen teknika estatistiko bat da. Irudikapen grafiko horretan, elkarrengandik gertu dauden kategoriak elementu edo indibiduoen artean loturik egoten direla  adierazten du, eta indibiduoak kategoria horien artean non kokatzen diren. Korrespondentzian-analisiaren aitzindaria Jean-Paul Benzécri frantziar estatistikaria […]

Bariantza azaldua edo bariantza esplikatua teknika estatistiko zenbaitetan erabiltzen den terminoa da, orokorrean eredu estatistiko batek datuen bariantzatik azaltzen duen zati gisa definitzen dena: erregresioan, bariantza azaldua aldagai azaltzaileen bitartez aldagai azalduaren bariantzatik erregresio-lerro edo planoaren bitartez azaldu edo esplikatzen den bariantza-zatia da. bariantza-analisian, bariantza azaldua faktoreen arabera bereizitako taldeetako […]

Axularren Gero liburuaren "Irakurtzailleari" ataletik (1643) eratorritako aforismoa. Zehazki, esaldi honetatik aterata dago: Baldin egin baliz euskaraz hanbat liburu, nola egin baita latinez, franzeses, edo bertze erdaraz eta hitzkuntzaz, hek bezain aberats eta konplitu izanen zen euskara ere, eta baldin hala ezpada, euskaldunek berek dute falta eta ez euskarak. Loturiko […]

Asia munduko kontinente handiena da, Eurasia superkontinenteko ekialdeko zatia hartzen duena, Europatik ekialdera, zehatzago Ural mendietatik eta Mediterraneoko ekialdeko kostaldetik Ozeano Bareraino. Iparraldetik Ozeano Artikoarekin egiten du muga, eta hegoaldetik Indiako ozeanoarekin. Bertan kokatzen da munduko mendikate altunea, Himalaia izenekoa, non munduko mendi altuena dagoen, Everest mendia, 8.848m-koa. Historian, sumertar […]

Geografikoki, Indotxina edo Indotxinako penintsula Asiako hegoekialdean dagoen penintsula handia, Myanmar, Thailandia, Kanbodia, Laos, Vietnam eta Malaysia hartzen dituena.  Mendebaldetik Bengala golkoak eta Andamango itsasoak mugatzen dute, hegoaldetik Thailandiako golkoak eta ekialdetik Hego Txinako itsasoa. Loturiko artikuluak Geografia fisikoaGeografia fisikoa lurrazaleko elementu geografiko naturalak eta haiek eragiten dituzten fenomeno naturalak […]

Ozeano Barea munduko ozeano handiena da, Lurraren azalaren herena gutxi gorabehera hartuz. Asia eta Amerikaren artean hedatzen da, eremu zabalenean bi kontinenteeen artean ia 20.000 kmtan zehar; iparretik hegora 15.000 km luze da, Ozeano Artikotik Ozeano Australeraino. Ozeano Barean dago, gainera, munduko itsas hobi sakonena, Marianetako itsas hobia, ia 11km-ko […]

Ozeano Atlantikoa Lurraren bost ozeanoetako bat da, Europa eta Afrika alde batetik eta Amerika bestetik banatzen dituena. Ozeano guztien azaleraren %28a eta Lurraren %16a hartzen du, guztira 82 400 000 km2 hartuz, bigarren ozeano handiena izanik, Ozeano Barearen ondoren. Iparretik hegora 5 000 km da luzean, ardatz gisa S luze […]

Ez Dok Amairu 1965 urtean sortu eta 1972 urtera arte jardunean aritu zen artista talde berritzailea izan zen, bereziki euskal abeslari eta musikariek osatutakoa. Urte batzuk lehenago sortutako Euskal Kantagintza Berriaren mugimenduaren bideari jarraiki, euskal musika berpiztu, tradizioa berreskuratu eta tradizio horri molde berriak jartzea izan zuen helburu, kanpotik zetorren […]