Azken artikuluak

Meteorizazio kimikoa arrokak erreakzio kimikoen bitartez desegiteko prozesua da, haren oinarrizko mineralak egonkorragoak diren mineralekin ordeztuz. Meteorizazio kimikoa bereziki hezetasun eta tenperatura altuko eremuetan gertatzen da, eta maiz meteorizazio fisikoarekin batera gertatzen da; izan ere, arrokaren zatitzeak meteorizazio kimikoa errazten du, txikiagoak diren arroka zatiek atmosferarekin eta urarekin kontaktu handiagoa […]

Francisco Franco Espainiako estatuburua izan zen 1939-1975 bitartean, baina ez zen errege izan. Franco jenerala zen eta estatu-kolpe baten eta ondorengo gerra zibilaren ondoren, boterea eskuratu zuen, diktadura bat ezarriz. Frankismoan zehar, ordea, Franco agintari gorena izan zen, caudillo izenekoa. Hala ere, Francok berak erabaki zuen bera hil ondoren, monarkia […]

Mapetan iparra goi aldean jartzearen abiapuntua XIII-XIV mendeetan dago, iparrorratza Europan erabiltzen hasi zenean, Txinatik ekarria, eta, jakina denez iparrorratza iparra seinaletzen duen orratz magnetikoa da. Hori baino lehenago, Europan egindako mapetan goialdea ekialdera zabaltzen zen, arrazoi erlijiosengatik, Jerusalen ekialdean zegoelako. Erdi Aroko kartografia islamikoan, berriz, mapetako goi aldean hegoa […]

Euskaraz esan ohi da izena duen guztia omen dela. Baina egia da izenak ez duela izana egiten. Euskal Herriko Unibertsitatea (EHU) Euskal Herrian dago kokatuta, Euskal Herrian dago; beraz, alde horretatik Euskal Herriko unibertsitatea da. Baina bertako ikasketak euskaraz gain beste hizkuntza batzuetan ere eskaintzen dira, bereziki gaztelaniaz. Beraz, EHU […]

Espainian, foru-auziak foru-lurraldeek garatu behar dituzten eskumenei buruzko auziak dira, foru-lurraldeen eta Estatuko beste erakundeen artean sortzen direnak. Auzi horiek foru-lurraldeetako Foru-Diputazioek nahiz Batzar Nagusiek aurkeztu ditzakete eta Espainiako Auzitegi Konstituzionalak ebazten ditu. Beste hizkintzetan: gaztelaniaz, conflicto foral, litigio foral. Loturiko artikuluak Foru-baimena (foru-pasea)Espainian, foru-baimena, foru-pasea edo pase forala forua […]

Zuzeneko demokrazia edo demokrazia zuzena herritarrek edo erakunde bateko kideek erabakiak demokratikoki, bozketa bidez, eta zuzenean, ordezkari edo bitartekaririk gabe, hartzen dituzten demokrazia-sistema da. Demokraziaren ideala da, baina praktikan dituen oztopoengatik, bereziki edozein erabaki hartzeko etengabe bozketak egin behar izatea, demokrazia ordezkatzailea da gehien ezartzen den sistema. Beste hizkuntzetan: gaztelaniaz, […]

Erregimen Berria XIX. eta XX. mendeetan zehar Europan nagusiki zabaldu zen ordena politikoa izan zen, Antzinako Erregimena ordeztu zuena. Erregimen Berrian, herritarrek, maiz prozesu iraultzaileen bitartez, Antzinako Erregimeneko monarkia absolutistak ezabatu eta demokrazia liberalak ezarri zituen, kasu askotan egun ere indarrean jarraitzen dutenak. Loturiko artikuluak 78ko erregimena78ko erregimena Espainiako Trantsizioaz […]

Maketo, mespretxuzko terminoa izan zen XIX. mendearen amaieratik aurrera Euskal Herriko bertako biztanleen artean, Espainiako beste leku batzuetatik bete-betean zegoen Industria Iraultzaren ondorioz sortu zen eskulanaren beharrak bultzatuta bereziki meatzaritza eta siderurgia sektoreetan lan egitera etorritako immigranteak izendatzeko, bereziki Bilbon eta inguruetan. Hedaduraz, izena Espainiako herritar guztiengana zabaldu zen, etorkina […]

Un instrumendo es un objeto enigmático que pretende ser un instrumento tremendo, pero siempre se queda a medio camino. Sirve para todo y para nada: puedes intentar tocar música, arreglar un mueble o remover el café… aunque con resultados desastrosos. Es la herramienta favorita de los manitas con más entusiasmo […]

En France, sous l'Ancien Régime, le tiers état était la classe sociale qui comprenait la population n'appartenant ni à la noblesse ni au clergé, et qui, de ce fait, ne bénéficiait d'aucun privilège particulier malgré sa grande majorité. Il était composé de paysans, d'ouvriers, d'artisans et de bourgeois, vivant dans […]

Urumea Nafarroa Garaiko eta Gipuzkoako ibaia da, 53 km luze eta 299 km karratuko arroa duena. Goizuetako udalerrian jaiotzen da, Mandoegi eta irakurri mendietako urak jasoz. Ibar estu batean zehar, Goizueta eta Arano, udalerriak zeharkatzen ditu, erreka ugariren urak bilduz, horien artean Elama eta Añarbe erreketakoak. Ondoren, Gipuzkoara sartzen da, […]

Tropikoak Lurraren ekuadorreko alde banatara dauden paralelo jakinak dira, Kantzer tropikoa (23° 26′ 14″ N) eta Kaprikornio tropikoa (23° 26′ 14″ S) izeneko paraleloak hain zuzen, zeinen artean Eguzkia zenit edo gorenean dagoen gutxienez egun bat urtean zehar. Haien arteko eremuari tropiko arteko zona deitzen zaio eta klima berezia izaten […]

Euskaran, hitz iragarleak perpaus baten esanahia iragarri edo aurreratu egiten duten hitzak dira, perpausaren hasieran jartzen direnak, amaierara arte itxaron beharrik gabe, euskaraz maiz gertatu ohi den bezala. Adibideak Karrera utzi egingo du, irakasgai hori gainditzen ez badu ---> Karrera utzi egingo du, baldin eta irakasgai hori gainditzen ez badu. […]

Hizkuntza-hautapena edo hizkuntza-hautapena testuinguru zenbaitetan pertsona, familia, talde edo erakunde batek jardun edo garatu nahi duen hizkuntzari buruzko erabaki eta hautua da, hala nola web-orrialde bat zein hizkuntzatan bistaratu nahi duen; ikastaro bat zien hizkuntzatan nahi duen egin; seme-alaben hezkuntza zein hizkuntzatan edo hizkuntza-eredutan izatea nahi duen edota arreta publikoa […]

Hezkuntza emozionala edo emozio-hezkuntza emozioen bidez modu egokian erantzuteko ezagutzak, trebetasunak eta gaitasunak transmititzeko eta ikasteko prozesua da, pertsonak bizitzarako prestatu eta haien ongizate pertsonala bermatze aldera. Irakasgai guztietan era transdiziplinarrean garatzen da, zeinak eskatzen baitu irakasle guztien prestakuntza espezifikoa emozioen arloan. Beste hizkuntzetan: gaztelaniaz, educación emocional. Loturiko artikuluak Hezkuntza […]

Biak ala biak erosi onsoren jateko prest dauden platerak dira, batzuetan berotu behar badira ere, baina plater prestatuak ez dira ezinbestean aurretik egosi,  plater kozinatuak ordea bai. Plater kozinatu guztiak dira prestatuak, kozinatuz prestatu egin direlako, adibidez, lasagna bat; baina plater prestatu guztiak ez dira kozinatu, adibidez, entsalada bat. Loturiko […]

Familia lexikoa bat lexema edo erro komun bat duen hitz-multzo bat da, gehitutako morfemengatik soilik bereizten dira; horren ondorioz, gainera, adiera erlazionatua izaten dute. Adibidez, lagun, lagundu, laguntzam laguntzaile, ... Ikus, gainera Eremu semantikoa Loturiko artikuluak Eremu semantikoaEremu semantikoa sema nuklear edo zentrala partekatzen duen hitz-multzo bat da, elkarren artean […]

Oiartzun ibaia Gipuzkoako ekialdean dagoen ibaia da. Aiako Harriko mendietan du sorburua, Erlaitz inguruan, Oiartzun udalerriko lurretan. Handik jaisten da lehenik Oiartzun udalerria zeharkatuz, eta ondoren Pasaia aldera jotzen du. Ibaia Ugalde izenez ezagutzen da goi-ibilguan, eta herrigunetik igaro ondoren Oiartzun izena hartzen du. Oiartzun igarota, Errenteriako herrigunea zeharkatzen du. […]

Web helbidea, teknikoki URL helbidea (ingelesez Uniform Resource Locator, euskaraz Baliabideen Kokatzaile Uniformea), World Wide Web edo Mundu Zabaleko Amarauneko webguneak eta haietako web-orriak identifikatzeko helbide edo karaktere-multzoa da, haietara heltzeko web nabigatzaileetan txertatu behar dena. URL helbideak eskema delako atalarekin hasten dira, esekma izenekoarekin, erabili behareko sare-protokoloa adierazten duena; […]

Web-orriak edo web-orrialdeak Worl Wide Web izenekoan url edo helbide bakarra duen dokumentu digitala da, testua, ikusentzunezko edukia eta erabiltzaileari interakziorako aukerak ematen dizkion dokumentu digitalak dira, orokorrean beste web-orri batzuekin batera domeinu bati loturik dagoen webgune bat osatzen duena. Beste hizkuntzetan: ingelesez, web page; gaztelaniaz, página web. Loturiko artikuluak […]