Azken artikuluak

Ekonomian, lan-okupazio edo okupazio laboral terminoak bi adiera ditu: pertsona batek lan-okupazioa une jakin batean aritzen den lanpostua edo horri dagokion sektore ekonomikoa da (adibidez, Enekoren okupazioa hezkuntza da). Ez da nahastu lanbidearekin behar. sektore ekonomiko baten edo ekonomia osoaren lan-okupazioa sektore horretan edo ekonomia osoan lanean ari diren pertsonen […]

Korespondentzia-analisi kanonikoa korrespondentzia analisiaren zabalkuntza kanonikoa da, non aldagai kualitatiboak biltzen dituen kontingentzia-taula aldagai haien aurresaleak biltzen dituen beste taula bat gaineratzen den, aldagai kualitatibo nahiz kuantitatiboekin, aldagai kualitatiboen konbinazioak aldagai aurresaleen konbinazioen lotura egokiena edo kanonikoa bilatzeko. Esan liteke, labur, korrespondentzia-analisi kanonikoak korrespondentzia-analisia eta errrgresioa bateratzen dituela. Bereziki ekologian […]

Korrespondentzia-analisia kontingentzia-taula bateko kategoriak eta hartan biltzen diren elementu edo indibiduoak diagrama kartesiar batean irudikatzen dituen teknika estatistiko bat da. Irudikapen grafiko horretan, elkarrengandik gertu dauden kategoriak elementu edo indibiduoen artean loturik egoten direla  adierazten du, eta indibiduoak kategoria horien artean non kokatzen diren. Korrespondentzian-analisiaren aitzindaria Jean-Paul Benzécri frantziar estatistikaria […]

Bariantza azaldua edo bariantza esplikatua teknika estatistiko zenbaitetan erabiltzen den terminoa da, orokorrean eredu estatistiko batek datuen bariantzatik azaltzen duen zati gisa definitzen dena: erregresioan, bariantza azaldua aldagai azaltzaileen bitartez aldagai azalduaren bariantzatik erregresio-lerro edo planoaren bitartez azaldu edo esplikatzen den bariantza-zatia da. bariantza-analisian, bariantza azaldua faktoreen arabera bereizitako taldeetako […]

Axularren Gero liburuaren "Irakurtzailleari" ataletik (1643) eratorritako aforismoa. Zehazki, esaldi honetatik aterata dago: Baldin egin baliz euskaraz hanbat liburu, nola egin baita latinez, franzeses, edo bertze erdaraz eta hitzkuntzaz, hek bezain aberats eta konplitu izanen zen euskara ere, eta baldin hala ezpada, euskaldunek berek dute falta eta ez euskarak. Loturiko […]

Asia munduko kontinente handiena da, Eurasia superkontinenteko ekialdeko zatia hartzen duena, Europatik ekialdera, zehatzago Ural mendietatik eta Mediterraneoko ekialdeko kostaldetik Ozeano Bareraino. Iparraldetik Ozeano Artikoarekin egiten du muga, eta hegoaldetik Indiako ozeanoarekin. Bertan kokatzen da munduko mendikate altunea, Himalaia izenekoa, non munduko mendi altuena dagoen, Everest mendia, 8.848m-koa. Historian, sumertar […]

Geografikoki, Indotxina edo Indotxinako penintsula Asiako hegoekialdean dagoen penintsula handia, Myanmar, Thailandia, Kanbodia, Laos, Vietnam eta Malaysia hartzen dituena.  Mendebaldetik Bengala golkoak eta Andamango itsasoak mugatzen dute, hegoaldetik Thailandiako golkoak eta ekialdetik Hego Txinako itsasoa. Loturiko artikuluak Geografia fisikoaGeografia fisikoa lurrazaleko elementu geografiko naturalak eta haiek eragiten dituzten fenomeno naturalak […]

Ozeano Barea munduko ozeano handiena da, Lurraren azalaren herena gutxi gorabehera hartuz. Asia eta Amerikaren artean hedatzen da, eremu zabalenean bi kontinenteeen artean ia 20.000 kmtan zehar; iparretik hegora 15.000 km luze da, Ozeano Artikotik Ozeano Australeraino. Ozeano Barean dago, gainera, munduko itsas hobi sakonena, Marianetako itsas hobia, ia 11km-ko […]

Ozeano Atlantikoa Lurraren bost ozeanoetako bat da, Europa eta Afrika alde batetik eta Amerika bestetik banatzen dituena. Ozeano guztien azaleraren %28a eta Lurraren %16a hartzen du, guztira 82 400 000 km2 hartuz, bigarren ozeano handiena izanik, Ozeano Barearen ondoren. Iparretik hegora 5 000 km da luzean, ardatz gisa S luze […]

Ez Dok Amairu 1965 urtean sortu eta 1972 urtera arte jardunean aritu zen artista talde berritzailea izan zen, bereziki euskal abeslari eta musikariek osatutakoa. Urte batzuk lehenago sortutako Euskal Kantagintza Berriaren mugimenduaren bideari jarraiki, euskal musika berpiztu, tradizioa berreskuratu eta tradizio horri molde berriak jartzea izan zuen helburu, kanpotik zetorren […]

Gatz-lautada gatza metatzen duen arro endorreikoa da, gehienetan lautadaren forma hartzen duena. Uraren lurruntzea bertara jariatzen diren ur gaziak baino handiagoa denean sortzen da, ur gazia lurruntzean gatza bertan metatuz. Loturiko artikuluak Alubioi-lautadaAlubioi-lautada, alubiozko lautada, lautada alubiala edo uholde-lautada ibai ertzetan izaten dira eremu lau zabalak dira, ibaiak gainezka egiten […]

Gizarte piramidea garai historiko jakin batean gizarte klaseak edo estrato edo maila sozialak nola mailakatzen diren adierazten duen piramide itxurako grafikoa da, oinarrian klase beherenekoa jarriz eta piramidearen erpinean klase gorenekoa, haien arteko klaseak edo taldeak mailakatuz. Ikus, gainera Estratifikazio soziala Loturiko artikuluak Gizarte sailkapenaGizarte-sailkapena subjektu edo talde multzo bati […]

Mediterraneo itsasoa edo, besterik gabe, Mediterraneoa (latinezko mare Mediterraneum izenetik, euskaraz "lurren erdian dagoen itsasoa) Europako hegoaldearen eta Afrikako iparraldearen artean dagoen itsaso erdi itxia da, Ozeano Atlantikoarekin Gibraltarko itsasartean elkartzen dena, eta Itsaso Beltzarekin, Dardaneloan itsasartean. Indiako Ozeanoarekin ere lotura du, Suezko kanaletik. 3860km-ko zabalera du, mendebaldetik ekialdera eta […]

Itsaso erdi itxiak bere inguru ia osoan lurrez inguratutako itsasoak dira, ozeano edo beste itsaso batzuekin itsasarte estuen bitartez elkartzen direnak. Itsaso erdi itxiaren adibide garbiena Mediterraneo itsasoa da, Ozeano Atlantikoarekin Gibraltarko itsasartean eta Itsaso Beltzarekin Dardaneloen itsasartean elkartzen dena. Batzuetan itsaso erdi itxiak golko izenarekin ezagutzen dira, bereziki itsasgune […]

La rotació triennal és un sistema de cultiu que es va implantar a l'Europa atlàntica a partir del segle XIII i que consisteix en l'alternança de diferents cultius en tres parcel·les d'un mateix terreny. Més concretament, el cicle o cronologia d'ús del sistema triennal comença amb el cultiu el primer […]

Un estat aconfessional és un estat que actua amb neutralitat i imparcialitat amb totes les religions, que no té religió oficial, però que al mateix temps reconeix la religió com un component important de la vida pública i política, com és l'educació, però sempre sense afavorir a cap religió. Espanya […]

El laïcisme és la tendència social que defensa que la societat i les seves institucions, i en espeical l'Estat, han de constituir-se i desenvolupar-se al marge de la influència de les esglésies, les religions i la moral religiosa, a favor de la laïcitat i el secularisme. Es consideren laïcistes a […]

Alborango itsasoa Mediterraneo itsasoko mendebaldeko muturrean dagoen itsasgunea da, Andaluziako Mediterraneoko kostaldearen, Gata lurmuturretik Gibraltarko itsasarteraino, eta Iparraldeko Afrikako kostaldearen artean, itsasarte horretatik Fegalo lurmuturreraino, Algerian. Izena itsasgune horen erdian gutxi gorabehera kokatzen den Alboran uhartetik datorkio. Plaka tektoniko eurasiarraren eta afrikarraren arteko kontaktu-lerroan kokaturik, sismo edo lurrikara ugari gertatzen […]

Bigarren mailako iturri historikoak, gertaera historiko jakin batzuei eta orokorrean historiaren bilakaerari buruzko informazio-iturriak dira. Gertakarien segida, haien arteko erlazioa eta haien interpretazioa azaltzen dute, lehen mailako iturrietan, hots, gertakari horiekin zuzenean lotutako dokumentu eta testigantzetan oinarrituta. Horrela, bigarren mailako iturri historikoak batez ere artikulu akademikoek eta historiari buruzko liburuek […]

Urdazuri Baztango Urdazubi herrian sortu eta Donibane Lohitzunen itsasoratzen den kostaldeko ibaia da. Urdazubin sortzen da, Olabidea eta Otsondo errekek bat egitean; Urdazuritik igarotzean Ugarana izena hartzen du. Hortik gutxira, Dantxarineatik, eta Urdauzri izenarekin Ipar Euskal Herrira igarotzen da, hain zuzen Ainhoa, Senpere, Azkaine eta Ziburutik igaroz Donibane Lohitzunen itsasoratzeko. […]