Azken artikuluak

Itsasertzeko barra, itsasbazterreko barra edo kostaldeko barra itsasertzean itsasoko korronte edo olatuen dinamikaren ondorioz eratzen diren sedimentuen metaketak dira, hondarrez, hartxintxarrez edo legarrez osatuak, forma luzea eta orokorrean estua dutenak. Oso altuera txikikoak izaten dira eta batzuetan mareagoran itsasoaren mailaren azpitik geratzen dira. Batzuetan lotu egiten dira itsasertzarekin, mutur batean […]

Zuhur jokatuz, zuhur jokatu ez izanaren damua dakarten arriskuak eta kalteak saihesten direla adierazteko. Loturiko artikuluak ZuhurtziaZuhurtzia edo zuhurtasuna erabakiak hartzean jakituria erabiltzea da, esperientzian oinarrituz, egoerari buruzko beharrezko informazioa bilduz eta beharrezkoak ez diren arriskuak saihestuz. Beraz, zuhurtzia erabaki egokiak hartzearen artea eta… hobe da ezer, ezer ez bainoGutxi […]

Belle Époque (frantsesez), euskaraz literalki Garai Ederra, XIX. mendeko hamarkadetatik Lehen Mundu Gerraren hasierara, 1914 urtean, doan garai historikoa da, bereziki Europan garatua. Izena garai horretan bizi izan zen aurrerapen ekonomiko, teknologiko (bereziki garraiobideetan eta elektrizitatearen erabilera domestiko eta industrialean) eta sozialari egiten dio erreferentzia, Europan aspalditik bizi izan ez […]

1929ko kraka (*1929ko crakcka, *1929ko kraxa) 1929ko urrian Ameriketako Estatu Batuetako burtsetako bat-bateko beherakada izan zen, ondorioz Depresio Handia izeneko atzeraldi ekonomikoa ekarri zuena hurrengo hamar urteetan. Horren aurrekaria 1920 hamarkadako erdialdetik aurrera burtsako akzioen prezioen gorakada handia izan zen, burbuila finantzarioa ikaragarri bat eragin zuena. Horren ondorioz, akzioak espekulaziorako […]

Amestu ordez, gauzak lortzeko gogoa edo borondatea jarri behar dela adierazteko. Loturiko artikuluak MarkuletaMarkuleta bereziki Gipuzkoan, eta maiztasun txikiagoarekin Nafarroan, zabaldutako euskal deitura. azeri zaharrak tranpian txizaZaharrak eta orokorrean esperientzia dutenak engainatzea zaila dela adierazteko. esaera zaharrak, gezurrik ezEsaera zahar edo atsotitzen irakaspenek bizitzari buruz egi-egia direla adierazteko.

Igarotakoa honezkero iragana dela eta aurrera begiratu behar dela adierazteko. Beste hizkuntzetan gaztelaniaz, lo pasado, pasado está Loturiko artikuluak MarkuletaMarkuleta bereziki Gipuzkoan, eta maiztasun txikiagoarekin Nafarroan, zabaldutako euskal deitura. azeri zaharrak tranpian txizaZaharrak eta orokorrean esperientzia dutenak engainatzea zaila dela adierazteko. esaera zaharrak, gezurrik ezEsaera zahar edo atsotitzen irakaspenek bizitzari […]

Ikus, gainera: Versaillesko ituna (1919) Alde batetik, Amerikako Estatu Batuek, inperio britaniarrak, Frantziak, Italiak, Japoniak,itunaren arabera potentzia aliatu eta elkartu nagusiak direnek, aliatu eta elkartu….eta bestetik, Alemaniak, honako erabakiak hitzartu dituzte: 42. art. Debekatuta du Alemaniak gotorlekuak eraikitzea, Rhinaren eskuinaldean zein ezkerraldean. 43. art. Debekatuta du, halaber, 42.artikuluan zehaztu diren […]

Aldagai ekonomikoak egoera ekonomiko jakin baten elementu edo alderdi bat deskribatzen duten magnitudeak edo balioak dira, bai maila makroekonomikoan, ekonomia oso bati buruz, bai maila mikroekonomikoan, enpresa eta kontsumitzaile jakin batzuei dagokienez. Aldagai ekonomikoak dira, adibidez, langabezia-tasa, inflazio-tasa, BPGren hazkundea, maila makroekonomikoan; eta enpresa baten urteko salmentak eta familia baten […]

Hirugarren Reich-a, Alemania nazia ere deitua, nazien agindupeko erregimen politikoa izan zen, 1933-1945 bitartean, Adolf Hilter Führer edo buruzagi izan zelarik. Erregimen politiko guztiz totalitarioa izan zen, juduen eta barruko disidentzia ororen aurkako errepresio odoltsu eta izugarria egin zuena, milioika hildakoekin, eta Bigarren Mundu Gerra abiarazi. Bigarren Mundu Gerrako aliatuek […]

Labana Luzeen Gaua 1934ko ekainaren 30ean Hitler-ek aginduta SS-ko indarrek SA edo Eraso-Sekzioen aurkako operazioa izan zen, non SA-ko buruzagia Ernst Röhm eta SA-ko goi mailako hainbat kide erail zituzten. Operazioa alderdi naziaren barneko purga edo garbiketa politikoa izan zen, kaleko indarkeria garatuz kutsu iraultzailea zuen SA-ko buruzagitza eskuratzen ari […]

Eraso-Sekzioak (*Asaltoko Sekzioak) (alemanieraz, Sturmabteilung, labur SA; gazteleraz Secciones de Asalto izenarekin ezagunak), Alkandora Arreak ere deituak haietako kideek janzten zuten uniforme marroixkari erreferentzia eginez, Alemaniako alderdi naziaren milizia paramilitarra izan zen, 1921ean sortu eta 1945 urtera arte indarrean izan zena. Alderdiko segurtasun-indarra izateaz gainera, 1920ko hamarkadan zehar etsai politikoen aurkako […]

Beti maite ditugun pertsonen alde egiten dugula adierazteko, besteak ere onak izan arren. Loturiko artikuluak Fede ona edo onusteaZuzenbidean, fede ona edo onustea pertsona batek on beharrez jokatzen duenean gertatzen da, zuzenbidearen printzipioak eta legeak urratzeko asmo txarrik gabe. Bereziki zerga zuzenbidean erabiltzen da: zergapekoei fede… Besteren baliabideakBesteren baliabideak enpresak […]

Ibaiko garraioa nabigagarriak diren ibai eta kanaletatik, hots, bide nabigagarrietatik, ontziz egiten den garraiobidea da. Kanoaz, txalupaz edo ontzi arinez egiten denean ezik, baldintza batzuk bete behar dira ibaiko garraioa garatzeko: ur-lasterrak gutxieneko sakonera eta zabalera izan behar ditu eta ur lasaiak izan behar dira edota beste era batera esanda, […]

New Deal (euskaraz, Itun Berria edo Tratu Berria) Ameriketako Estatu Batuetan Franklin D. Roosevelt presidenteak 1933 urtean kargua hartu zuenetik 1938 urtera arte 1929ko krakak eragindako Depresio Handiari aurre egiteko garatu ziren programa ekonomikoen multzoa izan zen, krisialdiaren ondorio sozialak pairatzen zituzten langile eta horien familiak lagundu eta jarduera ekonomikoa […]

Bizimodu amerikarra edo amerikar bizimodua, ingelesez American way of life, Estatu Batuetako herrikideen bizi, pentsatu eta jokatzeko era da, haien izaera eta mundu-ikuskera alegia. Hertsikiago, haien patriotismo edo abertzaletasuna ulertu eta bizitzeko modua da, haien nazioa norbanakoaren askatasunaren eta oparotasunaren lurra dela sinetsirik, American dream edo amerikar ametsaren mitoa eratuz. […]

Atorra Beltzak edo Alkandora Beltzak Benito Mussoliniren alderdi faxistako milizia izan ziren. 1919 urtean sortua eta hasiera batean squadristi izenez, rol garrantzitsua izan zuten Mussolini boterera eraman zuen Erromarako Ibilaldian. Haien izenak soinean zeramaten uniforme beltzari egiten dio erreferentzia. Mussolini 1923an boterera heldu zenean, Milizia Volontaria per la Sicurezza Nazionale […]

Ugalkortasun-adierazle sintetikoak edo ugalkortasun-adierazle koiunturalak populazio bateko emakume batek ugalkortasunaldian zehar izango lukeen batez besteko seme-alaba kopuru teorikoa adierazten du. Urte jakin batean adin-tarte bakoitzerako ugalkortasun-tasa espezifikoak batuta kalkulatzen da. Koiunturala esaten zaio urte jakin bati dagokiolako, edo sintetikoa, ugalkortasunaren sintesi edo laburpen bat egiten duelako, ugalketa-bizitza osoan adin desberdinetarako […]

Makurra dena beti makur izango dela adierazteko, denboran zehar itxura et moduak aldatzen baditu ere. Erlazionaturikoak azeri zaharrak trikimailu berriak dakizki lehengo lepotik burua Loturiko artikuluak azeri zaharrak trikimailu berriak dakizkiMaltzurrak itxura aldatu bai, baina beti maltzur jokatzen duela gogorarazteko. azeri zaharrak tranpian txizaZaharrak eta orokorrean esperientzia dutenak engainatzea zaila […]

Maltzurrak itxura aldatu bai, baina beti maltzur jokatzen duela gogorarazteko. Loturiko artikuluak urrutiago, berriak handiagoUrrutitik datozen berriak, gugan heldu arte pasa den denboragatik edo ahoz aho ibiltzeagatik, puztu egiten direla eta beraz oso sinesgarriak ez direla adierazteko. jarraikiz azeri zaharrak atzematen du oiloaHelburuak arian-arian lortzen direla, etengabe saiatuz, adierazteko. azeri […]

Amodioaren arinkeria agerian uzten duen atsotitza, ustezko maitasun zaharra berriarekin azkar ahazten dela adieraziz. Loturiko artikuluak urrutiago, berriak handiagoUrrutitik datozen berriak, gugan heldu arte pasa den denboragatik edo ahoz aho ibiltzeagatik, puztu egiten direla eta beraz oso sinesgarriak ez direla adierazteko. kantuz, nahigabeak ahaztuKantuz egin edo abesteak, nahigabeak, zoritxarrak eta […]