Azken artikuluak

Zikladeak Egeo itsasoaren hegoaldean, Kretako itsasoaren iparraldean eta Greziatik nahiko hurbil,  dagoen artxipelagoa edo uhartedia, 250 inguru uhartek eta uharte txikik osatua, zeinetatik 24 uhartetan bakarrik bizi den jendea. Izena uhartediaren zirkulu (grezieraz, ziklos) formatik dator. Uharte handienak dira Naxos (429 km²), Andros, Paros, Tinos, Milos eta Ios dira. Egun, […]

Egeo itsasoa (latinez, Mare Aegaeum) Mediterraneoko itsasoko ekialdean kokatzen den barne itsasoa da, Greziako eta Turkiako kostaldeen artean, eta iparraldean Dardaneloen itsasartetik hegoaldeko Rodas eta Kreta uharteak eta Peloponesoko eskualdera zabaltzen dena, gutxi gorabehera 600km iparretik hegora  eta 400km mendebaldetik ekialdera hartuz. Bere barnean uharte ugari dituen itsasoa, gehienak Esporadak, […]

Hondarribia Gipuzkoako udalerria da, Bidasoa ibaiaren bokalean, Donostiatik 20 kilometrora gutxi gorabehera, 17.000 biztanlerekin gutxi gorabehera. Turismorako eta zerbitzuetarako orientazio handia duen arren, bere nortasun historiko eta marinelari eutsi dio. Itsasoaren eta mendien artean dago kokatuta: Jaizkibel mendia du ekialdean, eta Bidasoa ibaiak banatzen du Irun eta Hendaiatik, mugaz beste […]

Ertz-ganga  bi kanoi-gangak bat egitean eta haien barnealdeak atxikiz sortzen den ganga bat da. Ertz-ganga arrunt batean kanoi-erdiko gangek perpendikularki egiten dute bat, barrurantz irtenak diren lau ertz sortzen dira, gangaren erdi-erdian bat egiten dutenak. Antzinatetik eraikitzen den ganga-mota bat da. Beste hizkuntzetan: gaztelaniaz, bóveda de arista.   Loturiko artikuluak Ganga […]

Biak Txinako diru edo monetari dagozkio, baina gauza desberdinak dira: reminbi delakoa Txinako monetaren izena da, eta yuan delakoa moneta horren kontu-unitatea. Desberdintasun horren beste adibide bat Ameriketako Estatu Batuetako diruaz mintzatuz daukagu: estatubatuar dolarra da herrialdeko moneta, eta bere kontu-unitatea dolarra, besterik gabe; izan ere, ez dugu esaten milar […]

Egiturazko pobrezia, pobrezia estrukturala, pobrezia kronikoa edo pobrezia kroonifikatua gizartean dauden kondizio ekonomiko eta sozialek iraunarazten duten epe luzeko pobrezia egoera da. Egiturazko pobrezia pobrezia-poltsa direlakoetan biltzen da, hots, azpiegitura eta gizarte-zerbitzu oinarrizkoenak ez dituzten auzo eta guneetan, non esklusio eta bazterketa arazoak ere ohikoak diren. Beste hizkuntzetan: gaztelaniaz, pobreza estructural, […]

Mantentze-pobrezia diru-sarrera nahikoak ez izateagatik epe laburrean eta aldi berean modu iraunkorrean oinarrizko beharrak (janaria, jantziak eta zapatak, etxebizitza) asetzeko ezintasuna da. Oinarrizko beharrak batere asetzen ez direnean, hots, gabezia erabatekoa denean, muturreko pobrezia, pobrezia gorria edo miseria dela esaten da. Metatze-pobrezia, berriz, epe laburreko beharrak asetzen badira ere, bizitza […]

Genero-bazterketa emakumeak eta gizonak lanbide eta bizitza sozialeko arlo batzuetara baztertzea edo mugatzea, horren jatorria izanik gizon eta emakumeei buruz gizartean erroturik dauden genero-estereotipoak. Genero-diskriminazioaren muturreko egoera da, desparekotasunezko tratuaz gainera hesi edo muga gaindigaitzak ezartzen dituena. Horren adibideak dira, lanbide arloan, erizain gehienak emakumeak izatea eta suhiltzaileak gizonezkoak. Genero-bazterketak […]

Inflazioak ondorio negatibo nabarmenak ditu: erosteko ahalmena txikitu egiten da; gutxiago aurrezten da; enpresen kostuak handitu egiten dira, lanpostuak kolokan jarriz horrela; ziurgabetasun ekonomikoa dakar eta horren ondorioz inbertsioen gutxitzea. Loturiko artikuluak Zeintzuk dira Antzinako Erromaren sortzaile mitikoak?Kondairaren arabera, Erroma hiria K.a 753 urtean sortu zen eta Romulo eta Remo […]

Manzanaresko Manifestua 1854ko uztailaren 7an egindako manifestu edo adierazpen publiko bat izan zen, Isabel II.aren monarkiak babestutako moderantismoaren aurka erreforma liberala eskatzen zuena. Leopoldo O 'Donnell jeneralak sinatu zuen eta Antonio Canovas del Castillo politikari gazteak idatzi zuen aldez aurretik. Manifestua egun batzuk lehenago, ekainaren 28an, Vicalvarada izeneko altxamendu militarraren […]

El Manifest de Manzanares va ser un manifest o declaració pública realitzada el 7 de juliol de 1854 que exigia una regeneració liberal contra el moderantisme afavorit des de la monarquia d'Isabel II. Va ser signada pel general Leopoldo O'Donnell i redactada per endavant pel jove polític Antonio Cánovas del […]

La Constitució espanyola de 1869 va ser la primera constitució realment democràtica d'Espanya, promulgada el 6 de juny de 1869 per les Corts constituents formades democràticament després del triomf de la Revolució Gloriosa de 1868 que va acabar amb la monarquia d'Isabel II, i que va estar vigent durant tot […]

Adierazteko bizitzan ekimenak eta proiektuak garatu behar direla, besteen atzean geratu nahi ez bada. Aldaerak aurrera aditzen ez dena, atzera dago Loturiko artikuluak nahi duena esaten duenak, nahi ez duena entzuten duBeste bati buruz iritzi txarra garbi esaten duenari beti buelta etortzen zaiola adierazteko. Aldaerak nahi duena esaten duenak, nahi […]

Hemen, PDF formatoan, Josemari Sarasola irakasleak 2012ko ekaineko deialdian jarritako Estatistika enpresara aplikatua irakasgaiko azterketaren enuntziatua duzu eskura. Loturiko artikuluak Azterketak: Estatistika enpresara aplikatua, 2021 (Josemari Sarasola)Hemen, PDF formatoan,  Josemari Sarasola irakasleak 2021ean emandako Estatistika enpresara aplikatua irakasgaian proposaturiko azterketak eta horien ebazpenak agertzen dira, EHUko Donostiako Ekonomia eta Enpresa […]

Hemen, PDF formatoan, Josemari Sarasola irakasleak 2011ko ekaineko deialdian jarritako Estatistika I irakasgaiko azterketaren enuntziatua duzu eskura. Loturiko artikuluak Azterketak: Estatistika enpresara aplikatua, 2020 (Josemari Sarasola)Hemen, PDF formatoan,  Josemari Sarasola irakasleak 2020an emandako Estatistika enpresara aplikatua irakasgaian proposaturiko azterketak eta horien ebazpenak agertzen dira, EHUko Donostiako Ekonomia eta Enpresa Fakultatekoak. […]

Irlanda edo Irlandako Errepublika Europako estatu subiranoa da, Irlanda uhartearen zati handiena hartzen duena. Bere hiriburua Dublin da, uharteko ekialdeko kostaldean. Ozeano Atlantikoak inguratzen du, Irlanda uhartearen iparraldean ezk, non Erresuma Batuko parte den Ipar Irlandarekin egiten duen muga. Uharte txikiago batzuk ere biltzen ditu, hala nola Aran uharteak mendebaldean […]

Londres Ingalaterra eta Erresuma Batuko hiriburua da, Ingalaterraren hegoaldean, Tamesis ibaiaren bi ertzetan hedatzen dena. 9.1 milioi biztanle zituen 2024 urtean. Munduko finantza-gune garrantzitsuenetakoa da. Bere izena Londinium erromatar hiritik omen dator. Loturiko artikuluak Gratikula (geografia)Geografian, gratikula mapa baten gainean irudikatzen den lerro sarea da, paraleloek eta meridianoek osaturik, eta […]

Bereziki bi arrazoiengatik: gori-gori jartzen denean, burdinaren kolorea ondo ikusi eta lantzeko unea noiz iritsi den jakiteko; burdinaren lanketa haizetik babesteko eta beroa atxikitzeko toki itxia, leihorik gabe, behar delako. Loturiko artikuluak Zertan bereizten dira aristokratak eta oligarkak?Aristokratak, jatorrian, bikainak diren gobernariak dira, gobernatzen hoberenak (antzinako grezieraz, aristoi, "onenak" da […]

Dorretxeak Erdi Aroan Gipuzkoan, Bizkaian eta Araban eraiki ziren eraikin gotor garaiak dira, nobleen etxebizitza eta babesleku gisa erabilitakoak. Kantabrian, Asturiasen, Galizan eta Europako beste zenbait tokitan ere ohikoak izan ziren, betiere defentsarekin loturik. Euskal Herrian, XII. mendean hasi ziren eraikitzen, gehienetan oinplano karratuarekin. Bando gerretako gudaleku izan ziren maiz; […]

Otoitza Jainkoari edo beste izaki jainkotiar edo sakratu bati egiten zaion adierazpena da, aho edo gogoz —hau da, isilik—, bereziki eskaera bat egin, eskertza eman edo aitortza egiteko. Indibidualki nahiz taldean egin daiteke, eta azken kasu honetan gehienetan ekintza liturgiko batean zehar egiten da, kristau elizetan bereziki mezan zehar. Erlijio […]