Hizkuntza-aldaerak

Hizkuntza-aldaera, hizkuntza-barietatea edo lektoa hizkuntza baten baitan garatzen diren eta hiztun-komunitate batek partekatzen dituen hizkuntza-formen multzo bat da. Soziolinguistikan aztertzen den fenomenoa da. Hizkuntza-aldaeren sailkapen ohikoena Leiv Flydal eta Eugenio Coseriu hizkuntzalariek 1950eko hamarkadan garatu zutena da, hizkuntza-aldaera garatzen den esparruaren arabera definitzen dena. Sailkapen horretan hizkuntza-aldaera hauek bereizten dira:

• aldaera diatopikoak, eremu geografiko mugatu batean garatzen direnak, eta orokorrean dialekto deitzen direnak (bizkaiera, esaterako);
• aldaera diastratikoak edo soziolektoak, esparru soziokulturalaren baten baitan garatzen direnak, hala nola adin-talde batean (kronolektoak alegia: adibidez, gazteen hizkera), eta klase sozial edo etnia batean (adibidez, behe-mailako hizkuntza), batzuetan argot ere deitzen direnak;
• aldaera diafasiko edo kontestualak, hizkuntzaren erabilera-esparruaren araberakoak (gaia, komunikazio-kanala - idatzizkoa edo ahozkoa-, komunikazio-egoera - formala edo informala, ...), non jargoiak edo teknolektoak (administrazio-hizkuntza) nahiz hizkuntza-erregistroak (lagun arteko hizkera) bereizten diren;
• aldaera diakronikoak, historiako aldi jakin batean garatu direnak, hala nola Erdi Aroko gaztelania.

Beste hizkuntzetan: gaztelaniaz, variedad lingüistica.

Ikus, gainera

• Hizkuntza-aldakortasuna
• Diasistema
• Idiolektoak