Hiri-sistemak eta hiri-hierarkiak

Hiri-sistema hiriek lurralde batean osatzen duten egitura eta sarea da,  haien arteko harreman geografiko, politiko, sozial eta ekonomikoen bitartez, haiek guztiak lotzen dituzten garraiobide eta beste azpiegiturekin eta ondoko lurraldeetan sortzen duten eragin-eremuarekin batera.

Hiri-sistema batean, dependentziak eta espezializazioak sortzen dira hirien artean. Beraz, orokorrean hiri-sistemak ez dira homogeneoak, hiriek funtzio eta ezaugarri desberdinak betetzen dituzte, eta hartara lo hiriak, lorategi hiriak, bidegurutze-hiriak (ikus, intermodalitatea) hiri turistikoak, hiri kulturalak, unibertsitate-hiriak, hiri administratiboak eta portu hiriak bereizten dira besteak beste euren funtzioaren arabera. Beste alde batetik, hiri-sistema monozentrikoak (metropoli nagusi batekin; ikus, gainera, hiri-makrozefalia) eta polizentrikoak (maila bereko hiriekin, funtzio desberdinekin izan arren) bereizten dira. Tipologia horren baitan, hiri-paisaia berezi edo zehatzagoak sortzen dira, hala nola konurbazioak eta urbanizazio lausoak.

Bestalde, hiri-sistema baten baitan, hiri guztiek ez dute maila eta garrantzi berdina, eta hiri-hierarkia bat sortzen da beraz. Hirien garrantzia definitzen duen irizpide nagusia biztanleria izaten da, baino beste aldagai sozioekonomiko batzuk ere (errenta, etxebizitza kalitatea, enpresa kopurua, langabezia, ...) hartzen dira kontuan hiri-hierarkia definitzeko. Hiri txiki, ertain eta handien sailkapen sinpleaz haraindi, tipologia zabalagoak bada, hala nola metropolia, megalopolia, eta gigalopoliak. Hiri hierarkiaren azterketak hiriak nola hazten doazen, kuantitatiboki nahiz kualitatiboki, eta beraien artean hierarkia nola doan eratzen ere aztertzen du.

Beste hizkuntzetan: ingelesez, urban system and urban hierarchy; gaztelaniaz, sistema urbano y jerarquía urbana.

Ikus, gainera

• Hiri-aglomerazioa