Maiorazkoa, maiorazgoa edo premutasuna (azken hau, Ipar Euskal Herrian) pertsona bat hil ondoren, haren ondarearen zati handiena, bereziki baserria eta lurrak, oinordetzan seme zaharrenari pasatzeko ohitura eta arau juridikoa da. Espainian, eta baita Euskal Herrian ere, ohikoa izan zen XIX. mendera arte eta Antzinako Erregimenaren oinarri juridiko funtsezkoenetakoa izan zen, Espainian jaurerri-sistemaren iraupena bermatu baitzuen, jaurerriak oso osorik eta zatitu gabe, eta beraz bere pribilegio guztiekin, atxikiz. Halaber, jabetza amortizatua iraunarazteko oinarrizko instituzioa izan zen. XIX. mendean, ordea, erregimen liberalek maiorazkoaren instituzioa desagerrarazi nahi izan zuten, lurren desbinkulazioaren bitartez, azkenean maiorazkoari mugak jartzera baino iritsi ez baziren ere. Euskal Herrian, bere foru erregimen bereziarekin, XX. mendera arte iraun duen ohitura izan da, eta horri esker baserriak eta horien lurrak oso osorik atxiki dira, Espainiako beste toki batzuetan, Galizian bereziki, lurrak behin eta berriz izan den zatitzearen ondorioz garatu den minifundismoa saihestuz.
Beste hizkuntzetan: gaztelaniaz, mayorazgo.
Loturiko artikuluak
Kognazioa eta kognatuakJatorrian zuzenbide erromatarrean garaturiko kontzeptua, baina egun antropologian ere erabiltzen dena, kognazioa edo ahaidetasun kognatizioa emakume baten amatasunetik garatzen den ahaidetasuna da. Kognatuak dira emakume batengandik garatutako ahaidetasun-zuhaitzean…
Partzela kontzentrazioaPartzela-kontzentrazioa landa eremuko partzela edo lur eremuak bateratzeko prozesua da, horien gehiegizko zatitzea saihestu eta nekazaritza ustiapenei tamaina egokia eman eta produktibitatea gehitze aldera. Partzela kontzentrazioa bereziki komenigarria…
Latifundioak eta minifundioakLatifundioa (latinezko latifundium hitzetik) nekazaritzarako edo abeltzaintzarako ustiatzen azalera handiko lursaila da, latifundista deritzon jabe bakar batena, orokorrean nekazaritza estentsiborako erabilia, produktu bakarrarekin edo bakan batzuekin eta produktibitate eskasekoa. Minifundioak…