Jaurgoa eta jaurerria

Erdi Aroan bereziki eta batzuetan Antzinako Erregimena XVIII. mendearen bukaerara arte, jaurgoa (gaztelaniaz, señorío), lurralde eta pertsona talde baten gainean agintari noble batek, jaunak alegia (hortik jaurgo hitza), lurralde batean erregearengandik basailu gisa jasotako aginpide edo boterea zen, territoriala, lurraldearen jabetza edukita, edo jurisdikzionala, lurraldearen gainean eskumen batzuk atxikiz. Jaurgoaren agintaritzapean dagoen eremua jaurerria da. Lurralde-jaurerrietan, basailua lurren jaun eta jabe bihurtzen zen, eta mendekotasunezko harreman feudalak (joputza) garatzen zituen bertako jopuekiko. Eskumeneko jaurerrietan, berriz, jauna ez zen lurren jabea baina eskumen edo jurisdikzio esklusiboa zuen jaurrerian, hala nola zergak kobratzeko eta justizia egiteko.

Jaurgoak eta feudoak maiz egin zuten bat Erdi Aroan, baino errealitate desberdinak ziren hertsiki, feudoa lurralde batean, feudoan alegia, jopuen gaineko mendekotasun-harremana zelarik, jaurgoa lurralde baten gainean zuen agintaritza edo eskumena soilik izan zitekeen, hain zuzen ere eskumeneko jaurerrietan eta alodioen inguruan eratutakoa.

Ikus, gainera

• jaun feudal, Gizapediako hiztegian.