Hiztun kopuru absolutua edo hiztunen kopuru absolutua hizkuntza bat ezagutu eta praktikatu egiten duten pertsonne kopurua da. Hizkuntza baten bizitasuna neurtzeko faktore nagusietako bat, baina noski, ez bakarra.…
GizapediaGaitz absolutua
KategoriakFilosofia
Gaitz absolutu edo gaitz erradikalaren kontzeptuak, muturreko eta demaseko gaitzaren adiera arruntetik haratago eta pertsonen bizitzan duen eragina aintzat hartuta, gaitz horren izaerari eta jatorriari buruzko analisi filosofikoaren beharra planteatzen du. Funtsean, bi filosofok egin dute gogoeta alderdi horiei buruz: Immanuel Kantek (1724-1804) eta Hannah Arendtek (1906-1975), azken honek bereziki nazismoaren demaseko bortxakeriaren inguruan. Kantek baieztatu zuen gizakiok ongirako nahiz gaizkirako joerak garatzen ditugula; bereizi zituen gaizkiaren arrazoi eta aldaeren artean, mailarik muturrekoena perbertsitatea edo gaitz absolutuari legokioke, ekintza edo jokabide baten gaizkitasuna moralarekin zerikusirik ez duten interes eta printzipioen (adibidez, printzipio ekonomiko edo biologikoen) mende egotearen ondorio gisa, halako moldez non gaitz absolutua gizakiaren berezko nahimen edo borondatearen suntsipenetik sortuko litzatekeen. Ikuspuntu honetatik, Kantek baztertu egingo luke aukera gisa gaitz absolutuak gidatzen dituen pertsonen existentzia; aitzitik, gaitz absolutua huts bat izango litzateke, giza arrazoimeneko arrakala bat.
Bestalde, Hannah Arendtek azterketa soziologiko eta politikoagoa egin zuen antropologikoa baino, gaitz absolutuari edo, berak deitu zion bezala, gaizkiaren banalitate edo hutsalkeriari dagokionez. Nazismoaren astinduak lehen pertsonan pairatu zituen filosofoaren ustez, gaitz absolutuaren iturria eta jatorria totalitarismoetatik letorke, ideologia eta sistema politiko, arrazional eta aldi berean ustel, aldi berean hutsal eta perbertso gisa. Arendtek, gainera, gaitz absolutuaren mugagabetasunari eta jasanezinari buruzko gogoetan jarri zuen arreta, definizio horretatik baieztat gaitz absolutuak barkaezina izan behar duela, hain zuzen ere gizatasunaren muga edo arrasto guztietatik kanpo dagoelako. Hala ere, gizabanako jakin batzuen gaiztakeriari buruzko balorazioa, batez ere hiltzaile naziei dagokienez, eta bereziki Adolf Eichmann SSetako gerrako kriminalari eta 1960an Israelgo zerbitzu sekretuak preso hartu zuenari buruz, zeinaren heriotza-zigorra ezarri zitzaion epaiketak aztertu baitzuen, anbiguoa zen, haien ekintzen gaiztakeriatik errugabetzen baitzituen, eta sistema totalitario baten zerbitzura zeuden funtzionario soiltzat hartuz, zehatz-mehatz eta eraginkortasun osoz betetzen baitzituzten agintzen zitzaizkien ekintza lazgarriak. Horregatik izendatu zuen gaitz absolutuari buruz zuen ikuspegi hori gaizkiaren banalitate.
Artikulu bat eskatu
Erabili ezazu galdetegi hau artikulu eskaera bat bidaltzeko. Lehenbailehen osatzen saiatuko gara.
Harpidetu zaitez
Gure azken edukien berri jaso nahi baduzu zure email helbidean, egin zaitez harpidedun hurrengo galdetegi hontan.