Esklabismoa

Esklabismoa sistema ekonomiko eta soziala da, non pertsona batzuk, esklaboak, beste batzuen jabetza pribatutzat hartzen diren, normalean haien lan-indarra ustiatzeko, sexu-esplotaziorako subjektu gisa edo arrazoi erlijioso edo kulturalengatik. Horrekin zerikusia duen termino bat esklabotza da, esklaboaren egoera indibidualari erreferentzia egiten diona, esklabismoa sistema kolektiboa den bitartean. Esklabismoa arrazakerian oinarritzen da maiz, esklaboak maila apalagoko gizakiak direla eta, beraz, jabeek edo jaunek menpean hartu behar dituztela kontuan hartuta, nahiz eta batzuetan gerrako harrapakin, zigor edo zorren ordainketa gisa ere gertatu izan den. Historian zehar, esklabismoa hainbat gizarteren oinarri ekonomikoa izan da. Ohikoa izan zen Antzinako Egipton, Antzinako Grezian eta Antzinako Erroman, zibilizazio arabiarrean eta Amerikaren kolonizazioan, azken kasu honetan Afrikako lurraldean bahitutako arraza beltzeko pertsonekin. Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalak gizaki guztien askatasuna eta berdintasuna berretsi zituen XVIII. mendearen amaieran, eta mugarritzat har daiteke esklabotzaren eta esklabismoaren abolizioan, baina, hala ere, esklabismoa funtsezkoa izan zen kolonien eta landaketen ekonomiaren garapenean XIX. mendean zehar, nahiz eta XIX. mendean esklabotza munduko herrialde askotan deuseztatu edo debekatu zen, Estatu Batuak kasu 1865ean, iragan esklabista berri batekin. Hala ere, esklabismoa, beste forma eta itxura batzuekin, hala nola lan behartu eta lan-esplotazio eran, ohikoa izan da eta da gaur egun ere.