Eskala-errendimenduak

Eskala-errendimenduen bitartez ekoizpen-faktore guztiak gehitzean ekoizpena nola aldatzen den aztertzen da. Hiru motako eskala-errendimenduak bereizten dira oinarrian, teknologia jakin baterako:

• eskala-errendimendu konstanteak daudenean, ekoizpen-faktore guztiak portzentajez neurri berean gehitzen badira, ekoizpena portzentaje horretan gehitzen da;
• eskala-errendimendu beherakorrak daudenean, ekoizpena ekoizpen-faktoreen gehikuntza baino apalago gehitzen da;
• eskala-errendimendu gorakorrak daudenean, ekoizpena ekoizpen-faktoreak baino gehiago gehitzen da.

Adibidez, makina eta langile bana edukita 1000 pieza ekoizten badira, baina bi makina eta bi langilerekin 2200 pieza ekoizten badira, eskala-errendimendu gorakorrak ditugu: faktoreak bikoiztean ekoizpena neurri handiagoan handitu delako (bider 2.2).

Eskala-errendimendu gorakorren arrazoiak

Eskala-errendimendu gorakorrak faktoreen espezializazioarekin eta lanaren zatiketarekin daude loturik: adibidez, langile kopurua bikoiztean, langileak ataza espezializatuagoak egin ditzakete, eta horrela ekoizpena proportzionalki baino gehiago handitu. Kapital gehiagorekin, teknologiak produktibitate handiagorako aukera ere ematen du. Horrek eragina du kostuetan noski: eskala-errendimendu gorakorrak daudenean, kostu marjinala eta batez besteko kostua murriztu egiten dira ekoizpena handitzean, eta horrela eskala-ekonomiak sortzen dira; era berean, eskala-errendimenduak beherakorrak direnean, eskala-desekonomiak sortzen dira.

Teknologia batek mota ezberdinetako eskala-errendimenduak izaten ditu horren erabilera-mailaren arabera: ekoizpen-maila txikietarako eskala-errendimendu gorakorrak dira ohikoak, baina faktoreen erabilera batetik aurrera errendimendu konstanteak izaten dira, eta gero beherakorrak. Enpresarentzat, interesgarria eskala-errendimenduak gorakorrak aprobetxatzea, ekoizpen tarte horretan ekoizpena gehitzean unitateko kostuak (batez besteko kostua)  gutxitu egiten delako.

Garrantzitsua da eskala-errendimenduak eta errendimendu marjinalak bereiztea, aise nahas daitezkeen konteptuak direnez; hain zuzen, eskala-errendimenduetan ekoizpen-faktore guztiak aldatuta ekoizpena nola aldatzen den jasotzen da, baina errendimendu marjinalean ekoizpen-faktore bakarra aldatuta jasotzen da ekoizpenaren aldaketa. Horregatik, ez da lotu behar errendimentu beherakorren legea eskala-errendimendu beherakorrekin, errendimentu beherakorren legean ekoizpen-faktore bakarra aldatzen baita, kapitala edo faktore finkoa konstante atxikiz, baina eskala-errendimenduetan faktore guztiak aldatzen dira proportzio berean.

Eskala-errendimenduak nolakoak diren isokuantak aztertuz ere jakin daiteke: ekoizpen maila gero eta handiagoetarako isokuantak zenbat eta gertuago izan eskala-errendimenduak gorakorrak izango dira, zenbat eta urrunago izan, beharakorrak, eta distantzia berera daudenean konstanteak.