Desamortizazioak Espainian XVIII. mendetik XX. mendera bitartean Eliza Katolikoaren esku zeuden lurrak eta eraikinak desjabetzeko prozesuak dira. Desamortizazio nabarmenena, ziur aski, Mendizabalen desamortizazioa izan zen, 1836 urtean, Maria Cristinaren erregetzan Juan Alvarez Mendizabal Ogasun ministro liberalak agindutakoa. Mendizabalen desamortizazioaren arrazoiak ideologikoak ziren alde batetik, 1833 urtean Maria Cristinak erregetza bereganatu zuenetik liberalen alde egin zuelarik, Antzinako Erregimenetik elizari geratzen zitzaizkion pribilegioak ezabatzeko, baina beste alde batetik baita ere ekonomikoak, 1833 urtean hasitako Lehen Gerra Karlistaren ondorioz espainiar estatuak diru arazoak izan eta desjabetza diru iturri bezala erabili zuelako. Mendizabalen desamortizazioa bi fasetan zehar garatu zen: lehenik ordena eta kongregazio erlijiosoak desegin eta monastegi eta komentu guztiak itxi ziren 1835 urtean, eta gero monastegi horiek eta haiei zegozkiehn lurrak besterik gabe beraganatu zituen 1836an, gero saltzeko.
Gehiago irakurriUrtean zehar ortzi-muga. zeruertza edo ostertzari erreparatzen bazaio eguzkia atera nahiz sartzean, ikus daiteke eguzkia ateratzeko eta sartzeko puntuak aldatzen doazela bi muturren artean, negutik udarara iparretik hegora aldatuz. Fenomeno horrek egunaren iraupenari ere eragiten dio: udan, eguzkia hegoaldera lerraturik dagoen puntu batetik ateratzen denean, egunak luzeagoak dira, eta neguan, […]
Adimen artifiziala ordenagailu, robot eta bestelako gailuek adimentsutzat hartzen diren prozesuak garatzeko duten ahalmena da. Halaber, adimen artifiziala ahalmen hori garatzeko sistema informatikoen multzoa ere bada. Orokorrean, adimen artifiziala prozesu hauek garatzen dituzten sistema bat da: ikaskuntza, arrazoimena edo inferentziak (induktiboak nahiz deduktiboak) garatzeko ahalmena, problemen ebazpena, hautematea eta hizkuntza […]
Monetarismoa XX. mendean garatutako eskola ekonomikoa da, diruaren eskaintza koiuntura ekonomikoaren eragile nagusia dela aldezten duen. Horren aitzindaria Milton Friedman (1912-2006) estatubatuar ekonomilaria izan zen. Monetarismoa eta keynesianismoa guztiz aurkako eskola ekonomikoak dira, eta XX. mendearen bigarren erdialdean lehian egon ziren politika ekonomikorako ikuspegiak izan ziren, elkarren aurkako kritika zorrotzekin; […]
Estatistikan, lagin pilotua ikerketa baten prestaketa lanetan populaziotik erauzi eta aztertzen den lagin bat da, ikerketako lagin nagusiaren aurretikoam populazioaren ezaugarri nagusi batzuk esploratu eta horri esker ikerketa hobeto planifikatzeko erabiltzen dena. Adibidez, proportzio baten estimazioan lagin pilotua lagin nagusiak izango duen tamaina hobeto zehazteko erabil daiteke. Beste hizkuntzetan: ingelesez, […]
Ikerketa pilotua (ingelesez, pilot study) ikerketa berrestaile edo nagusi baten aurretik eta hura behar bezala desinatu eta burutu ahal izateko egiten den ikerketa txikia da. Ikerketa nagusiaren kronograma zehaztu, inkestak probatu eta ikerketa nagusirako behar den informazioa eskuratzeko (datuen aldakortasunari buruz, kasu) erabil daiteke. Saiakuntza klinikoen testuinguruan, lehen faseko eta bigarren […]
Orokorrean, ordaindu behareko zergaren zenbatekoa, kuota deitzen dena, oinarri zergagarriari grabamen edo karga-tasa bat, portzentaje bat alegia, aplikatuz kalkulatzen da: Zerga progresiboa edo zerga gehikorra dela esaten da, oinari zergagarria handitu ahala, karga-tasa orduan eta handiagoa denean. Adibidez, PFEZ kalkulatzerakona, 20.000-30.000 euro irabazten dutenei %10eko karga-tasa aplikatzen zaie eta hortik […]
Erabili ezazu galdetegi hau artikulu eskaera bat bidaltzeko. Lehenbailehen osatzen saiatuko gara
Gure azken edukien berri jaso nahi baduzu zure email helbidean, egin zaitez harpidedun hurrengo galdetegi hontan.
