Serorak

Andere serora eskaintzak jasotzen. L'Illustration, 1894.

Euskal Herrian, serorak eliza, parrokia edo baseliza zaintzen zuten emakumeak ziren. Serora hitza mojak edo lekaimeak izendatzeko ere erabili da, bereziki Ipar Euskal Herrian, eta hargatik serora (moja) eta andere serora (eliza zaintzen duen emakumea) bereizi izan dira han. XVIII. mendera arte aski zabaldutako lanbidea izan zen, emakume heldu ezkongabe edo alargunei zegokiena. Hutsik gabeko emakumea behar zuen izan, eta alkateak edo herritarrek hautatzen zuten, modu formal batean, Erdi Aroaz geroztik gorde diren agirietan azaltzen denez. Kargua eskuratzeko dotea edo eskupekoa ere eman behar izaten zuten. Eliza edo baselizaren ondoko etxetxo batean bizi ohi ziren, egungo etxe izenek frogatzen zutenez ("Seroraenia", adibidez). Eliza zaintzeaz gainera, elizan ospatzen diren erritu guztien arduraduna zen, hala nola bataioak, ezkontzak eta hileta-elizkizunak, eta haiengatik ordainsaria jasotzen zuen; kanpaiak jotzea ere bere eginkizunetako bat zen. Jostun gisa ere lan egiten zuten, bizimodua ateratzeko, eta sendatzaile gisa ere ezagunak ziren.