Maite nuen Anna Gavalda idazle frantsesaren lehen eleberria da, 2002an plazaratu zuena. 2009 urtean argitaratu zen euskaraz, Xabier Payá itzultzailearen eskutik. Horren aurretik 35 kilo esperantza eleberria itzuli zen euskarara.
Chloé abandonatu egin du bere senar Adrienek, ustekabean, liskarrik gabe, maitale batekin joateko. Chloéren aitaginarrebak, Pierre izenekoa, landan duen etxera eramaten ditu Chloé eta bi haurrak. Chloé atsekabeturik dago guztiz eta Pierre kontsolatzen saiatzen da. Etxean pasatako egunetan, solasaldi luzeak izango dituzte, haien arteko harremana sendotzen doan heinean: Chloék Pierreri buruz duen irudi gogorra azaleratuko du, eta Adrienen jokabidearen errudun egiten du; Pierrek emaztea ez beste emakume batekin izan zuen harremana kontatuko dio, eta azkenean bere emaztearekin geratzea erabaki zuela. Nolabaiteko ispilu jokoa gertatzen da beraz, Chloé eta Adrien alde batetik, eta Pierrek eta bere emazte Suzanne bestetik, tartean maitale bat izanik.
Adrien senarrak abandonatu ondoren, Chloé erraina eta bere haurrak landako bere etxera eramaten ditu Pierrek, Suzanne bere emaztea aurka egon arren. Etxerako bidaia gauez egiten dute, Pierrek Chloé autoan lo egiteko eskatzen dio, eta honek ezetza eman arren, azkenean amore eman eta lo hartzen du, negar egin ondoren.
Gasolindegi batena geratzen dira, eta Pierrek beharrezko gauza batzuk erosi ditu. Abiatu, eta Chloé autoa gelditzen denean esnatzen da, landako etxera iristean, goizaldeko lauretan.
Chloék eta haurrek elkarrekin egiten dute lo, Chloék eta Adrienek elkarrekin zeudenean lo egiten zuten ohe berean, kirrinka hotsa ateraz amodioa egiten zuten ohean.
Esnatu egiten da Chloé. Hotz egiten du. Pierrek beti erakutsi duen gogortasunarekin pentsatzen du, nola ez duen inoiz maitasun keinurik adierazi, ez emaztearen, ez seme alaben alde. Seme alabek gogortasun hori aurpegiratu diote beti, baina Pierre aitak ez die inoiz kasurik egin. Kritikatzen zutenean, Chloé Pierre martetar bat zela adierazi zuen behin eta Pierrek irribarre bat itzuli ziola gogoratzen du.
Haurrak marrazki bizidunak ikusten ari dira. Oporretan daude, baina Chloé ez. Pierrek lantokira deitu behar ote duen galdetu eta Chloé negarrez hasten da. Pierrek lanera ez joateko berari buruzko aitzaki barregarriak ematen dizkio, lantokikoei kontatzeko, kontsolatu nahian. Negarrez jarraitzen du, eta bizitza ez duela ulertzen pentsatzen du, ezin du beste ezertan pentsatu.
Haurrak amarengana doaz, aitonak MacDonaldsera eta arropa erostera joango direla kontatzeko, arropa Barbierentzat eta beretzat, berdinak.
Pierrek urtetan merkatalgunerik ez duela zapaldu aitortzen dio Chloéri, han daudenean. Txantxetan, haurrei horrelako gauza itsusiak nolatan erosi dizkion galdetzen dio. Pierrek dibertitu behar dutela dio, berak bere semealabekin horrela jokatu ez bazuen ere, askoz gogorrago baizik. Pierrek Chloéri jan behar duela aholkatzen dio.
Arratsaldea etxeko lorategian pasatzen dute, aitona haurrekin jolasean, eta Chloé Adrienekin pentsatzen, norekin egongo ote den orain. Lurjota dago. Harekin pasatako maitasun uneak datozkio gogora.
Afaria prestatzen hasten dira eta Pierrek tipula zuritzeko esaten dio Chloéri; horrela behintzat arrazoirik gabe negar ahal izango duela. Whiskya edaten dute, Patrick Fendall aspaldiko irlandar lagunak oparitutakoa. Afaria prestatzen ari driela, Chloéri kontatzen dio 15 urte zituela Erromara egindako bidaia batean, bere lehen bidaian, ezagutu zuela. Bere anaia Paul ere gogoratzen du Pierrek, eta Chloéri konattzen dio nola tuberkulosiak jota hil zela, Indotxinako gerratik eroturik itzuli zenean. Neska batekin maiteminduta joan zen, neskak kasurik egiten ez ziolako, eta soldadu joanda kasu gehiago egingo ziolakoan. Paul joan eta neska beste batekin hasi zen ibiltzen, harakin baten semearekin. Afaltzen ari direla, Erromari buruz kontatzen dio, nola Frendallekin oso ondo pasatzen zuten, txorakeriak egiten baina erabat aske. Parisen ordea, pisu ilun eta txiki batean bizi zen, gurasoekin eta eskolarekin asperturik. Kontakizuna eten eta Chloéri aspertzen ari ote den galdetzen dio, baina honek ezetz dio.
Biharamunean ohar bat aurkitzen du: Pierre bulegora joan da. Etxea lasai dago, neskak lo, zigarroa erretzeko gogoa du Chloék. Neskak esnatu eta marrazki bizidunak ikusten hasten dira. Arratsaldean, neskak mozorrotu egiten dira. Lucie aitarekin berriz maiteminduko den galdetzen dio.
Chloé bainuontzian bainu beroa hartzen du. Bukatu eta argia joan egiten da. Berogailurik ezean, tximiniaren ondoan lastaira jarri eta hor etzaten dira. Haurrak lokartu, eta Chloek pentsatzen du berte bizitza lastaira bezain prekarioa dela. Agian arazo gehiegitan sartzen gara, baina agian zoriontsuak izateko eskubidea dugula ere uste dugu. Gogoratzen du gizonak atxikitzeko sukaldean abila izan behar dela, baina berak ez daki sukaldatzen.
Biharamunean ama eta haurrak hipika klubera doaz, paseatzera. Gauean, haurrek teatroa egiten dute. Gero, Chloé saiatzen da haurrek afaldu dezaten, baina nekez. Pierre heltzen da. Chloé negarrez hasten da, Pierrek zer moduz dagoen galdetzean. Pierre argia konpontzera doa. Eguraldi ona dago, eta basora doaz, Deabruaren Errotara eta han Chloé asmatutako istorio miragarria kontatzen die haurrei, eta haurrak liluratu egiten dira. Perretxikoak biltzen dituzte.
Etxerako bidean Pierrek aurrerantzean etxera itzul dadila eskatzen dio Chloéri. Chloék dio ez dela posible. Pierrek lorategia, eta bereziki arrosondoa nola zaintzen zuen gogoratzen dio. Bidean, auzoko agure batekin topo egin eta etxera gonbidatzen ditu. Agureak Paul, Pierreren anaia gogoratzen du, nola baso zaintzailea izateko ikasi nahi zuen. Paulek egindako marrazketa koadernoa erakusten diete, bereziki txakur baten marrazkiak. Penaturik dago Pierre, anaia euripean guardia luzeak egiten zituelako gaixotu zelako.
Etxera itzuli, eta neskak ohera doaz. Chloék biharmun goizean alde egiteko asmoa du. Espagetiak egiten ari direla, Pierrek akuarela bat ematen dio Chloéri, bere ama irakurtzen erakusten duena. Chloék ezetz dio, baina Pierrek ez du onartzen. Chloék aurpegiratzen dio beti bere agindua bete behar dela. Pierre bi ardo botilekin igotzen da sototik, ardo ona, eta Chloék dio gehiegizkoa dela. Pierrek aitortzen dio ez duela nahi bera joatea, Chloék dio horiek tontakeriak direla, haserre antzean, eta benetan alde egin duena, maitale batekin gainera, bere semea dela. Pertsona bat bezala tratatzeko eskatzen dio Pierreri, Pierrek heldu egiten dio eskumuturretatik, eta Chloék uzteko esaten dio. Azkenean, negarrez hasten da bere lepoan, Pierrek barkamena eskatzen dion bitartean.
Topa egiten dute ardoarekin, eta Pierrek dio emakume zoragarria dela. Chloék ordea dio bera agure kirten bat dela, inor maite ez duelako, bere buruarekin bakarrik pentsatzen duelako. Eta landako etxera ekarri badu, semearen ohorea garbitzeagatik dela, itxurak gordetzeko. Pierrek hitz horiekin mina ematen diola esaten dio. Espaegeti goxoak jaten dituzte. Pierrek dio bere bizitza nahaspilatuta dagoela. Pierrek gogora ekartzen du Chloé ezagutu zuen eguna, nola Adrien etxera ekarri zuen pozik, eta nola kontatu zieten, berari eta Suzanneri, nola ezagutu ziren, zinema bateko ilaran, nola Adrienek gonbidatu zuen motorrean paseatzera, pelikulan bezala, eta Chloék onartu egin zuela. Egun hartan esandako guztiak gogoratzen ditu, Adrienekin konpartitu duen une bakanetakoa izan zen bizitzan.
Pierrek gogoratzen du Adrien eta Chloéren ezkontza, nola Chloé besotik helduz laguntzen zion, txantxetako komentarioak eginez. Eta nola egun batean korrika eta presaka geratu zela Chloérekin zerbait itzultzeko, eta aurpegian igarri ziola haurdun zegoela, eta aste batzuk geroago jakin zuela asmatu zuela. Damu dago Pierre, Chloérekin urte hauetan guztietan interesik azaldu ez duelako, eta triste dago estimu handia diolako. Chloé negarrez hasten da, eta pentsatzen du nola aldatu den bere bizitza egun gutxitan, lehen kezkarik ez eta orain dena aldrebes, eta gainera lehen ezin zuen inolaz ere asmatu Adrienekin gertatzen ari zena, berak betiko bizomodua zeraman. Zahartu dela sentitzen du Chloék, hemendik aurrera mesfidati izango dela jendearekin, Pierrek gaztea dela dio ordea, eta jendearekin horrela ez duela jokatuko seguru dago. Pierrek Adrienekin kezkatuta dago, baina Chloék dio ezetz, ondo egongo dela bere maitalearekin. Eta aurpegiratzen dio Adrien babestu duela, itxurakeriaz, benetan maite ez badu ere. Horrela, Chloék ja ez du espero Pierrek Adrieni egingo dion gaitzespena.
Postrea jaten ari dira, eta Pierrek dio biak, Pierre eta Chloé, urruntzen ari direla, haien arteko korapiloa are eta gehiago ari dela korapilatzen. Chloék aurpegiratzen dio Adrien baldarki jokatzen badu, berak, aitak, inoiz lagundu ez diolako dela. Eta berak, Chloék, maitasun guztia eman ziola. Ea ulertzen duen haserre egotea, esaten dio Pierreri. Eta beste gauza asko gordetzen ditu barruan, esan gabe. Damu da han egoteaz.
Gaua da, eta Chloé nazkatuta dago. Pierrek dio alde egiten dutenei buruz ere gogoratuko behar dela. Eta esaten du bizitzan huts egiteko eskubidea eduki behar dela, eta ausardia. Urduri dago Pierre, eta aitortzen dio azkenean emakume batekin maitemindu zela guztiz, Suzannerekin zegoela, eta emakume hura galdu egin zuela. Mathilde Courbet zuen izena. Maitemindu zenean 42 urte zituen Pierrek, eta lanean murgilduta zegoen buru belarri. Gogoratzen du Mathildek esaten ziola asko hitz egiten zuela, nori eta berari, beti isilik egon dena, baina ez destainaz jokatzeagatik, lotsagatik baizik, lotsa behar ez dena esateko.
Kontatzen du Pierrek Parisko pisu itogarri batean bzi zela Suzannerekin eta afaltzera joan ziren egun batean Suzannek bota ziola bazekiela emakume batekin zebilela, eta aspalditik zekiela, ikusita bidaiak, etxearekiko eta haurrekiko interes falta, baina isildu egin zela, abentura bat zelakoan. Baina ordurako Pierrek galdua zuen Mathilde. Eta geroago Suzannek ez zuen izan Pierre uzteko ausardiarik; eroso zebilen emazte eta amaren paperean eta beldurra zion bizimodu hori uzteari, batez ere kostaldeko etxea apaintzea bukatuta zuenean. Abokatu batengana joana ere bazen dibortzioa eskatzera, baina ez zuen aurrerapausoa emateko adorerik izan, Pierre Suzannek nahi zuen diru guztia emateko prest bazegoen ere. Pirrre lorerik lore, edozein emakumerekin, ibil zitekeen, baina Suzannek ez zuen abandonatuko. Pierrek dio oso gaizki pasa zuela Suzanneren aitortza hori adituta, eta erru sentimendua izan zuela, Suzanneren bizitza hondatzeagatik.
Pierrek aitortzen dio semea ere etorri zitzaiola aitortzera ez zela zoriontsua, eta Chloé uztea erabakita zuela. Pierrek ez zion ezer esan. Chloék aurpegiratzen dio ea harro dagoen semeaz, ausarta izan delako, eta esaten dio Pierreri semea baino okerragoa dela. Pierrek dio Adrienek ez zuela maite, eta iraindua sentitzea ulertzen duela. Chloéri gomendatzen dio argitara ateratzea, berelan aspergarria uztea.
Mathilde maitalearen istoriora itzulita, Pierrek dio ez zela finean ezer gertatu, oso egun gutxi izan zirela. Hong Kongen ezagutu zuen, Txinako enpresari batekin negozio bat itxi behar zuela. Gizon bat espero zuen itzultzaile gisa, baina azkenean emakume eder bat aurkitu zuen, 30 urtekoa, ingelesa perfekto hitz egiten zuena, oso estilo klasikoan, klasikoegian, jantzita. Negozio erabakiorra zen bere enpresarentzat, familia osoa zegoen zegoen zorpetuta eta aurrera atera beharra zegoen. Ezagutu bezain laster liluratuta geratzen da. Lan bilera hasi, eta txinatarra barrezka hasten da, eta Pierre aluzinatzen, zer gertatzen ari ote den. Txinatarrak, Mathildek itzulita, dio Pierre ez dagoela kontzentratuta maitemintzen ari delako une horretan bertan, eta Pierre guztiz lotsagorritzen da. Mathildek berriz, profesionaltasun osoz, dena oso ondo itzultzen du, baita maitemintzearena ere. Pierrek dio ezetz, ondo dagoela, negozioa kolokan ikusten duelako eta baita ere bere sentimenduak agerian geratu direlako. Pierre lotsatuta dago guztiz. Lansaioa bukatu, bolaluma itxi eta altxa egiten da ateratzeko. Buruan duen gauza bakarra: neska itzultzailea, ze azkarra eta polita den. Ezin du burutik kendu. Hotelera iritsi eta harrerako langileak neskak idatziriko ohar pasatzen dio: "Ez zen egia?". Ingurura begiratu eta neska tabernan dago bere zai, bakeroetan. Pierre harrituta dago, lehen klasiko jantzita zegoelako eta Mathildek dio txinatarrei gustatzen zaiela emakumeak klasiko jantzita joatea. Hoteleko tabernan hitz egiten dute luze, Mathildek kontatzen dio bere familia petrolio munduan lan egindakoa dela, eta horregatik ezagutzen zuela oso ondo lan bilerako terminologia, munduan asko ibilitakoa dela, eta Frantzian ere ibilia dela. Liluratuta dago Pierre eta Mathilde galtzeko beldurrez dago. Agurtu eta gaua ametsetan pasatzen du Pierrek, esna baino ametsetan. Bi hilabete geroago ikusten du berriro, Mathildek udan Frantziara egindako bidaia batean. Pierreren bulegotik pasa zen ustekabean. Parisen egun batzuk ematen dituzte elkarrekin, paseatzen eta maitasuna egiten. Hegazkina hartu zuenean, Mathildek esan zion ez zekiela bera gabe bizitzen lortu behar zuen. Pierre minez geratzen da, Mathilderen falta ikaragarrian. Falta hori gainditzeko, lan egiten du buru belarri, izan ere Mathilderen oroitzapenarekin energiaz beterik dago. Neguan itzultzen da Mathilde Parisera, baina Pierrek ez dio eskua hartzen, elkarrekin ikusiko duten beldurrez, eta Mathildek min hartzen du horregatik. Hala ere, zoriontsu dabiltza hurrengo egunetan, baina Mathildek galdetzen dio ea zer gertatuko den beraiekin. Pierrek ez dio ezer eta Mathildek esaten dio emaztea eta seme-alabak dituela eta bera ez dela ezer. Mathilde galduta sentitzen da, eta Pierrek esaten dio maite duela eta izateko konfiantza berarekin. Mathildek alde egin eta Pierre Txinara doa bera ikustera. Egun politak pasatzen ditu han.
Pierrek deitoratzen du bere bizitza nolakoa izan den, ikusita orain zein zoriontsu den. Suzanne lagun baten arreba zen eta harekin haurdun geratu zelako ezkondu zen, nahiz eta gero abortua gertatu zen. Orain garbi ikusten du gaztaroa galdu zuela, nahiz eta Suzannerekin ongi konpondu, berarekin maiteminduta ez egon arren. Suzanneren familia pozik zegoen, bera goi ingeniari zelako, senargai on bat beraz. Orain, Mathilde ezagututa, ja ez dio axola hiltzea ere, zein ezberdina den! Zoriontsua da oso, eta lehen aldiz bizitzan, orain arte beti gizarteak seinalatutako bideei jarraitu dielako: ezkontza, familia eta lana. Baina sentitzen du amildegiaren ertzera hurreratzen ari dela, eta azken unean atzera egitendu, Suzanne emaztearen erantzule eta haurren eredu izan behar dela sentitzen delako. Baina berriz ere hurreratzen da amildegira, apartamentu bat erosteko asmoa agertzen duenean, bizitza berri bat hasteko, baina orduan lantokiko Françoise idazkaria etortzen zaio negarrez esanez senarrak abandonatu egin duela. Eta Pierrek kabroi bezala ikusten du senarra, eta horrela Pierrek burua altxatzen du, bere buruaz harro, berak emaztea abandonatu ez duelako. Baina segitzen du Mathilderekin elkartzen, baina familiaren oreka atxikiz betiere. Mathilderi pazientzia izateko esaten dio, faltsuki. Eta esan liteke orduan Pierrek ez zuela emaztea utzi, Françoiserengatik.
Chloé harrituta dago, Pierre, beti gizon serio eta isila izan dena, aitortza barru-barrukoa egiten ari zaiolako. Pierrek dio beragatik egin duela, Chloé sufritzen ezin duelako ikusi, benetan sufritu. Ordea, madarikatu egiten ditu orain ohituragatik, beti berdin bizi direnak, bera bezalakoak direnak.
Pierrek jarraitzen du Françoiseren istorioa kontatzen, nola minbiziak jota zegoen eta ospitalean zegoela bisita egin zion ordainsari handi-handia emateko, ospitaletik aterata bidaiatu zezan, baina Françoisek ez zuen onartu. Harekin 17 urte eman zituen lanean, eta Pierrek guztiz estimatzen zuen. Beste egun batzuetan ere bisita egin zion, baina gorputza nola hondastzen ari zen ikusten ari zen. Egun batean, Françoiseri bisita egin zion gizon bat ezagutu zen, Françoisek egindako lagun berria. Françoisek dio lagun horrek indarra ematen diola bizitzeko. Azkenean, Françoiseren egoera ikusita, Pierre hunkitu egiten da, sufrimendu hori guztia ezin duelako ikusi. Lur jota dago, etsita, sufirmendua bere buruan ere ikusten duelako.
Françoiseren kontakizuna bukatuta, Pierrek eta Chloék infusioa hartzen dute elkarrekin sukaldean. Pierrek kontatzen dio bost urte pasatxo eman zituela. Triste da esatea, baina horrela komeni zitzaiola esaten du, zakila, Mathilderekin, eta tripa, Suzannerekin aseta zituelakol. Mathilderekin ordea gutxitan elkartzen zen, orduak eta egun gutxi batzuk pasatzeko besterik ez. Jolas antzeko zerbait, eta hala esaten dio Mathildek Pierreri harremanaren hasieran bidali zion gutun batean: maite duela Pierre, baina beraien artekoa jolasa da, eta publikoan musu eman eta eskutik helduta joateko eskubidea eskatzen dio Pierreri, ez du ezkutuan ibili nahi, eta horretarako atzerrian elkartzea proposatzen dio, eta berak ere nahi duen gizonarekin ibili ahal izango dela. Londresko hotele bateko helbidea ematen dio eta han elkartuko dira ahal dutenean. Pierrek laneko kontuak aprobetxatzen ditu hara joateko, han aurkitzeko irrikiarekin beti, baina Mathilde ez da beti azalduko da, eta Pierre haserretu egiten da orduan, guztiz mateminduta dagoela jakin arren. Horrela ezin dute jarraitu, baina hala ere gero eta gehiago maite du, egun batean galduko duela jakin arren. Sufritu egiten du baita Mathildek berarekin ez dagoenean duen bizitza pertsonalaz hitz egiten ez diolako. Azkenean, Mathilde ikusten eman zituen bost urteak oso azkar pasatzen zaizkio. Egun batean, hotelean aurkitu zuen idazten, Pierrerekin egin nahiko lituzkeen gauzak idazten, zerrenda amaigabea, eguneroko bizimoduan egiten direnak, baina beraiek elkarrekin egiten ez zituztenak. Gau horretan, elkarri aitortzen diote oso ondo moldatzen direla elkarrekin, elkarri maitasuna aitortzen diote, baina Mathildek aitortzen du ere ez dela zoriontsu. Aste batzuetara, Parisen elkartu eta Mathildek aitortzen dio haurdun dagoela eta Pierrek aita nor den galdetzen dio izututa. Mathildek alde egiten du, Pierreren koldarkeria ikusita. Pierrek geldiarazten saiatzen da, baina ezin du.
Pierre etxera itzuli, Suzannerekin, eta astetan zehar depresioan jausten da, nekatuta, etsita. Chloéri esaten dio zoriona bilatu behar dela, askotan konplikazioak dakartzan arren. Berak nahiago izan zuen konplikaziorik ez izan eta zoriona galdu egin zuen. Oso berandu da, eta Pierrek Chloéri ohera joateko gomendatzen dio. Baina Chloék gehiago jakin nahi du. Pierrek esaten dio bere bila ibili zela, baina alperrik. Eta beste behin ikusi zuela Parisen, Pierrek bezero batzuk jatera gonbidatu zituen batean, jatetxe aurretik pasatzen, 5 urteko haur batekin. Kafe batera gonbidatu eta bere bizitzari buruz galdetu zion Pierrek, baina Mathildek ez du nahi bere bizitzan sartzea, ez dio esaten ezkonduta dagoen ala ez. Bakarrik haurrak Tom izena duela, baina bakean uzteko. Pierrek susmoa du haurra berea dela, eta negarrez hasten da. Pentsatzen du Mathildek ez duela horrela jokatzeko eskubiderik. Alde egiten du Pierrek, eta akabo Mathilderekin.
ChloéK galdetzen dio Pierreri maitasuna lelokeria den. Pierrek ezetz, baina borrokatu behar dela egunero pixka bat horren alde, ausarta izan behar da. Chloé negarrez hasten da eta txantxetan edo esaten dio Pierreri nazkatuta dagoela berarekin.
Pierrek kontatzen dio azken anekdota bat: aspaldian alabarekin joan zela okindegira eta alabak ogi koskorra eskatu ziola. Pierrek ez zion eman. Bazkalorduan, ordea, labanaz ebaki eta eskaini zio, baina orduan alabak anaiari eskaini zion. Pierre harrituta, zer dela eta ez zuen nahi, lehengo ogi koskor berdina zenez. Eta alabak esan zion lehen nahi izan zuela koskorra, eta ez une horretan. Eta azkenean, Chloék galdetzen dio Pierreri alabak ez ote zuen nahiko aita zoriontsuago batekin bizi.
AMAIERA
Erabili ezazu galdetegi hau artikulu eskaera bat bidaltzeko. Lehenbailehen osatzen saiatuko gara.
Gure azken edukien berri jaso nahi baduzu zure email helbidean, egin zaitez harpidedun hurrengo galdetegi hontan.
