Hondarribia

Hondarribia Gipuzkoako udalerria da, Bidasoa ibaiaren bokalean, Donostiatik 20 kilometrora gutxi gorabehera, 17.000 biztanlerekin gutxi gorabehera. Turismorako eta zerbitzuetarako orientazio handia duen arren, bere nortasun historiko eta marinelari eutsi dio. Itsasoaren eta mendien artean dago kokatuta: Jaizkibel mendia du ekialdean, eta Bidasoa ibaiak banatzen du Irun eta Hendaiatik, mugaz beste aldeko Lapurdiko lurraldearekin lotura estua izanik.

Hondarribia XI. mendetik aurrera ageri da agirietan, eta Erdi Aroan harresiz inguratutako hiri estrategikoa bihurtu zen, Gaztelako Erresumaren defentsa-puntu nagusietako bat Pirinioen mendebaldeko sarreran. 1203. urtean, Alfontso VIII.a Gaztelakoak hiribildu-gutuna eman zion. Mendeetan zehar, arrantza eta merkataritza izan dira jarduera ekonomiko nagusiak, eta gaur egun ere arrantzak eta kirol-portuak garrantzi handia dute. Turismoak gero eta pisu handiagoa hartu du azken hamarkadetan; halaber, gastronomia da herriko erakargarri handienetako bat. Historia militarra ere nabarmena da: XVI. eta XVII. mendeetan zenbait setio pairatu zituen, eta 1638ko setioa ospetsuena da. Garai hartako defentsa-eginkizunak oroitzeko, Alardea ospatzen da urtero.

Ondare arkitektonikoari dagokionez, nabarmentzekoak dira muino gaineko alde zaharra, harresi sendoz inguratua; Gazteluko zubia eta harresiko ate nagusiak; San Nikolas eta Guadalupetako Ama Birjinaren ermitak; eta eraikin ikusgarriak, hala nola Arma Plazako jauregiak edo portu zaharreko etxe koloretsuak, euskal kostaldeko arrantzale-arkitekturaren erakusgarri bikainak direnak.