Gizarte aldaketa

Gizarte aldaketa edo aldaketa soziala gizarte bateko erakunde eta egituretan, baita komunitate eta talde mailan ere,  aldaketa garrantzitsu eta nabarmena gertatzen den prozesua da, gizarte harreman berriak ezarri eta, azkenik, gizarte-ordena berri bat azaleratzeko. Aldaketa soziala kontzienteki eta nahita gerta daiteke erabaki kolektiboen bidez edo maila politiko eta kulturalean, edota berez gerta daiteke faktore fisikoen (hondamendi natural bat, adibidez), sozialen, politikoen (gerra bat, adibidez), ekonomikoen, kulturalen edo teknologikoen (adibidez, teknologia disruptibo bat sartzea) ondorioz. Nolanahi ere, gizarte-aldaketa, oro har, beharrezkoa, saihestezina eta berezkoa da gizarte-dinamikan, nahiz eta, aldi berean, ezinezkoa, eztabaidagarria eta problematikoa den inplikatutako pertsona eta taldeentzat.

Aldaketa sozial jakin bat deskribatu eta aztertzeko, horren norabideari, abiadurari, jatorrizko faktoreei eta kontrolagarritasunari erreparatu behar zaio. Gizarte aldaketari buruzko teorien artean, honako hauek nabarmentzen dira: gizarteen bilakaera hazkunde, garapen eta azkenik gainbehera gisako zikloa ulertzen duten teoriak daude, hala nola Oswald Spenglerrek landu zuen bere Mendebaldearen gainbehera lanean; gatazkan oinarritutako teoria dialektikoak (marxismoa, adibidez) eta teoria eboluzionistak, Augusto Comtek zabaldu zituena, gizartea denboran zehar bilakatzen doan entitate gisa ikutsen dutenak, hala nola darwinismo soziala, oro har bpositiboa den norabidean.