Filosofian, akrasia (antzinako grezierazko ἀκρασία, akrasia hitzetik; euskaraz, "aginte eza") norberaren interes, zentzu, iritzi eta adimenaren aurka jokatzea da, bazter ezinezko desira edo beste grina bati jarraiki (ikus, metapreferentziak). Akrasia ez da nahastu behar konpultsioarekin, batzuetan zentzuaren aurka doan desira ez baita berehalakoa, baizik eta iraunkorra eta sendoa. Akrasia egoera baten adibidea hau litzateke: aita batek badaki bere alabak irakasle izan nahi duela, bera arrazionalki aldeko ez den arren; alaba pozik ikusteko desirari jarraiki, bere iritzia ezkutatu egiten du. Beraz, akrasia adimenaren eta desiraren arteko gatazka litzateke, non desira gailentzen den.
Akrasia antzinatik aztertutako arazoa da. Platonen Protagoras solasaldian, Sokratesek Protagorasi galdetzen dio adimena grinen, plazeraren, maitasnaren, minaren eta beldurraren esklabua ote den. Pertsona batek egin beharrekoa badaki, baina ezin badu horren arabera jokatu, adimena galdurik legoke. Protagorasek bizitzaren osagai gorentzat hartzen ditu ezaguera eta zuhurtzia, eta Sokrates bat dator berarekin, jende askok zuhurra zer den jakin arren aurkako eran jokatzen duela adierazteko gero: jendeak ona zer den badaki, baina ez dute horren alde ezer egin nahi. Sokratesentzat akrasiazko jokabide hori akatsa da, itxuraz jakin arren finean ezaguerarik ez dakienaren akatsa.1
Erreferentziak
1.
Clanton JC. Teaching Socrates, Aristotle, and Augustine on Akrasia. Religions. 2015;(6):419-433.
Loturiko artikuluak
Elkarneurgaiztasuna eta elkarneurgarritasuna (filosofia)Filosofian, elkarneurgaiztasuna bi teoria alderatu eta kontrajartzeko ezintasuna adierazten duen ezaugarria da, teoria horiek kontzeptu ezberdinak erabiltzeagatik; hala gertatzen denean, teoriak elkarneurgaitzak direla esaten da. Aurkako kontzeptua elkarneurgarritasuna…
KonpultsioaKonpultsioa subjektu batek sentitzen duen bulkada irrazional eta aldi berean saihestezina da, desegokia eta kaltegarria dela jakin arren, aurrera eramaten duena, portaera konpultsiboak ez burutzeak egonezina eta antsietateak…
MetapreferentziakMetapreferentziak norberaren preferentzia, desira edo interesei buruzko preferentziak dira. Adibidez, "ekonomia ikastea niretzat atsegina izatea gustatuko litzaidake" esaten dudanean, nire metapreferentzia bat adierazten ari naiz. Modu erretrospektiboan ere…